UZ Brussel dient voor het eerst wereldwijd immuuntherapie lokaal toe in de hersenen voor de behandeling van glioblastoom

In het UZ Brussel bundelen oncologen en neurochirurgen hun onderzoeksinspanningen in de strijd tegen kanker voor een betere behandeling van patiënten met recidiverend glioblastoom. Tot op vandaag heeft geen enkele behandeling in een klinisch onderzoek aangetoond de overleving van patiënten met recidiverend glioblastoom te verlengen. Hoewel de standaardbehandeling een verschil maakt blijft de overlevingsprognose somber. Het onderzoeksteam van het UZ Brussel brengt daar verandering in. Dit blijkt uit de resultaten die op het afgelopen EANS (European Association of Neurosurgical Societies) congres in Brussel werden voorgesteld. Daar werd aangetoond dat immuuntherapie, die voor het eerst intracerebraal werd geïnjecteerd bij glioblastoompatiënten die in aanmerking kwamen voor heelkunde, mogelijk de overlevingskansen verlengt. Het UZ Brussel breidt deze studie nu ook uit naar patiënten die niet meer geopereerd kunnen worden en dit is het geval voor de meeste patiënten met recidiverend glioblastoom.

Lichtpunt voor patiënten met een sombere prognose

“Glioblastoom is een extreem agressieve hersenkanker. Jaarlijks wordt in België bij ongeveer 500 mensen de diagnose van glioblastoom vastgesteld. De prognose is helaas slecht. Zelfs met de beste beschikbare huidige behandeling, bestaande uit operatie, bestraling en chemotherapie, zal gemiddeld genomen de helft van de patiënten sterven binnen anderhalf jaar na de diagnose (1). De klachten die deze kwaadaardige hersentumor veroorzaakt kunnen gaan van hoofdpijn, misselijkheid en braken naar epileptische aanvallen, verlammingsverschijnselen en gevoelsuitval tot taal-, spraak- en zichtproblemen. De prognose voor deze patiënten verbeteren is een belangrijke drijfveer van ons onderzoek, want van zodra er een recidief optreedt van de tumor bedraagt de gemiddelde overleving slechts zeven tot acht maanden meer,“ aldus prof. Johnny Duerinck, neurochirurg in UZ Brussel die deel uitmaakt van het onderzoeksteam van prof. Bart Neyns, afdelingshoofd Medische Oncologie. “Immuuntherapie heeft al heel wat melanoompatiënten nieuwe perspectieven kunnen bieden. Wij onderzoeken nu ook het potentieel hiervan voor de behandeling van glioblastoompatiënten,” besluit prof. Duerinck.

Stap verder om glioblastoom aan te pakken

“Remmers van de vorming van nieuwe bloedvaten naar de tumor (zogenaamde anti-angiogenetica) werden totnogtoe het meest bestudeerd, ook binnen onze eigen onderzoeksgroep. Daarvoor werd aangetoond dat ze de klachten van de patiënten verbeteren, dat ze hun cortisonebehandeling kunnen afbouwen en de tijd tot een herval verlengen. Maar deze medicatie verlengt de overleving niet. Dit is mogelijk wel het geval met immuuntherapie. Wanneer toegediend langs de bloedbaan is het effect zeer beperkt bij patiënten met een glioblastoom. Onze eerste studieresultaten tonen echter aan dat het mogelijk is deze medicijnen rechtstreeks aan hoge concentratie in de hersenen te injecteren, met gunstig gevolg bij sommige van de deelnemende patiënten (2). Dankzij immuuntherapie activeren we het lichaamseigen immuunsysteem tegen de tumorcellen om die indringers te bestrijden en op te ruimen. De immuuntherapie wordt eenmalig intracerebraal toegediend en daarna om de twee weken intraveneus, net zoals melanoompatiënten voor hun behandeling naar de dagkliniek van het Oncologisch Centrum komen. Voor de glioblastoompatiënt is de immuuntherapie kosteloos, gezien de behandeling wordt toegediend in het kader van een klinische studie die mee ondersteund wordt door Stichting tegen Kanker en het Willy Geptsfonds,” licht prof. Duerinck verder toe.

Patiënten die wensen in aanmerking te komen voor dit onderzoek kunnen dit bespreken met hun behandelende arts of contact opnemen met de dienst Neurochirurgie in het UZ Brussel (T: 02 477 60 12, E: afspraak_neurochirurgie@uzbrussel.be).

REFERENTIES:

(1) Stupp et al, "Effects of radiotherapy with concomitant and adjuvant temozolomide versus radiotherapy alone on survival in glioblastoma in a randomised phase III study: 5-year analysis of the EORTC-NCIC trial." The Lancet Oncology 2009

(2) Duerinck, et al, "Phase 1 clinical trial on systemic PD-1 blockade in combination with direct intra-tumoral injection of CTLA-4/PD-1 immunecheckpoint inhibition following resection of recurrent glioblastoma", EANS annual conference, Brussels 2018