Eerste resultaten tonen langere overlevingskans aan voor een deel van de patiënten met hervallende glioblastoom

Uit onderzoek van neurochirurgen en oncologen in het UZ Brussel bij patiënten met een recidiverend glioblastoom die deelnamen aan een fase I-onderzoek blijkt dat het lokaal toedienen van immuuntherapie in de hersenen mogelijk de overlevingskansen verlengt om de meest kwaadaardige hersentumor aan te pakken. Dit blijkt uit de resultaten die tijdens het jaarlijks SNO-congres (Society of Neuro-Oncology) in Phoenix (Arizona, VS) werden voorgesteld. Daar werd aangetoond dat bij patiënten met een herval van glioblastoom, bij wie een operatie nog mogelijk was en bij wie immuuntherapie rechtstreeks in de hersenen werd geïnjecteerd, de behandeling goed werd verdragen en bij de helft van de patiënten de overlevingskans mogelijk verlengt.

Stimulerende resultaten voor verder onderzoek

“Hoewel immuuntherapie niet bij alle glioblastoompatiënten werkt, zijn de resultaten bij een aantal patiënten, die wel langer lijken te overleven, aanmoedigend. Wanneer we de resultaten van onze studie vergelijken met die uit de literatuur en met die van onze eigen studies bij meer dan 500 glioblastoompatiënten, dan zien we dat 58% patiënten langer dan een jaar overleeft na de diagnose van herval in vergelijking met slechts 25 tot 30% met de standaardbehandeling. Bij een aantal patiënten die van bij de start hebben deelgenomen aan ons onderzoek, zijn er zelfs met 2 jaar overleving en een aantal met 3 jaar overleving. Ook al gaat het om een klein aantal patiënten, vinden we deze eerste langetermijnresultaten hoopgevend,” licht neurochirurg prof. Johnny Duerinck toe die deel uitmaakt van het onderzoeksteam van prof. Bart Neyns, diensthoofd Medische Oncologie in het UZ Brussel.  

De resultaten die eind november 2019 op het SNO-congres werden voorgesteld komen uit een studie van het UZ Brussel waarin patiënten immuuntherapie rechtstreeks via een injectie in de hersenen in of rond de zone van de tumor kregen toegediend na afloop van de operatie om de tumor te verwijderen. Die immuuntherapie activeert het immuunsysteem van de patiënt om de tumorcellen van deze extreem agressieve hersenkanker te bestrijden en op te ruimen. Daarna kregen ze in de dagkliniek om de twee weken hun immuuntherapie via intraveneuze toediening rechtstreeks in de bloedbaan.

Nieuwe toepassingen voor meer patiënten

“Er wordt te weinig onderzoek gedaan voor patiënten met recidiverend glioblastoom. Er zijn de afgelopen 10 jaar wel studies geweest met medicatie om de vorming van nieuwe bloedvaten naar de tumor af te nemen, maar die verlengen de overleving niet. Dit hebben we in ons onderzoek wel vastgesteld. Daarmee verbeteren we de prognose voor de patiënten die met de huidige behandelingen somber is. Dit is voor ons de drijfveer om deze studie verder te zetten en uit te breiden naar patiënten bij wie de hersentumor na herval niet meer operatief kan verwijderd worden. Voorwaarde is wel dat ze bij de eerste diagnose wel een operatie hebben ondergaan en dat ze geen cortisonebehandeling volgen. Bij deze patiënten gaan we de immuuntherapie meerdere malen lokaal in de hersenen toedienen via een katheter in het hoofd die verbonden is aan een onderhuids ingeplant reservoir. Op die manier kunnen we de behandeling in en rond de tumor om de twee weken ingeven,” gaat prof. Duerinck verder.

“Voor de verderzetting van ons onderzoek zijn natuurlijk ook financiële middelen nodig. Eerder kregen we steun van de Stichting tegen Kanker en van fondsenwerving door patiënten. Nu zijn we Kom op Tegen Kanker dankbaar dat zij ons onderzoek mee verder ondersteunen. Zij hebben een bedrag van 638 800 euro toegekend waarmee we in een volgende fase van het onderzoek immuuntherapie zullen combineren met dendritische celtherapie om de tumorcellen te bestrijden.”

Deze experimentele vorm van celtherapie levert in andere uitgevoerde studies door de onderzoeksgroep van prof. Bart Neyns beloftevolle resultaten op (1).

Lagere dosis voor toegankelijke zorg

“Tijdens het onderzoek werd ook aandacht besteed aan de dosering van de immuuntherapie die werd toegediend. Met de medicatie uit onze eigen studie ligt de dosis die we rechtstreeks in de hersenen toedienen een heel stuk lager dan die in het kader van studies met medicatie van farmaceutische bedrijven waarbij de medicatie via de bloedbaan werd toegediend. Een lagere dosering rechtstreeks in de hersenen is niet alleen voordeliger voor de patiënt inzake mogelijke nevenwerkingen. Ook budgettair is dit zowel voor de patiënt als voor de maatschappij beter. Op die manier maken we deze zorg ook toegankelijker.”

REFERENTIE:
(1) JK Schwarze et al SITC annual meeting 2019