Eerste baby geboren in het UZ Brussel door innovatieve combinatie van preservatietechnieken voor oncofertiliteit

In het UZ Brussel werd voor het eerst wereldwijd een baby geboren na een nieuwe combinatie van behandelingen om de vruchtbaarheid van kankerpatiënten te bewaren. De technieken voor het rijpen van eicellen in een schaaltje in het labo, het invriezen van zowel eicellen als eierstokweefsel om ze te bewaren en het injecteren van één zaadcel in elke eicel werden voor het eerst met succes gecombineerd. Dankzij die nieuwe aanpak kon de kersverse mama, die na haar kankerbehandeling op 26-jarige leeftijd al in menopauze was, zwanger worden zonder zware ingreep om haar eierstok terug te plaatsen. Daarmee zet het UZ Brussel opnieuw een belangrijke stap vooruit om de kinderwens van kankerpatiënten te vervullen bij wie die door hun behandeling in het gedrang kan komen.

Snelle doorverwijzing naar fertiliteitscentrum cruciaal

“Een kankerbehandeling kan nefast zijn voor de vruchtbaarheid van de patiënt. Om kankerpatiënten met een toekomstige kinderwens alle kansen te geven is het van cruciaal belang dat ze op het moment van de diagnose zo snel mogelijk door de oncoloog worden doorverwezen om te bespreken welke preventieve acties mogelijk zijn. Ons oncofertiliteitsteam is daarvoor 7/7 beschikbaar. Patiënten kunnen zowel eierstokweefsel als reproductief celmateriaal, zoals eicellen of embryos, in vriesbewaring houden. Er zijn verschillende combinaties mogelijk om het behoud van vruchtbaarheid na kanker te optimaliseren, zodat deze patiënten later de stap niet hoeven te zetten naar eiceldonatie of adoptie,” legt prof. Michel De Vos van het Centrum voor Reproductieve Geneeskunde van het UZ Brussel uit.

Vruchtbaarheidsbewaring om kinderwens te realiseren

Jasmien was 23 jaar toen ze overvallen werd door de diagnose van lymfeklierkanker. Ze woonde toen net met haar vriend samen. Ze herinnert zich de dag van haar diagnose alsof het gisteren was en vertelt: “Het was een donderslag bij heldere hemel en de eerste vraag die door ons hoofd ging was toen: en een kindje dan? Mijn oncoloog heeft de dag van mijn diagnose meteen mijn vruchtbaarheid laten testen. Toen ik hoorde dat die goed was, gaf mij dat wel een lichtpuntje, maar ook veel angst. Om mijn vruchtbaarheid niet op het spel te zetten, heb ik een eierstok en eicellen laten invriezen. Ik ben blij dat mijn oncoloog dit allemaal zo snel voor mij geregeld had en dat ik daar in het fertiliteitscentrum voor begeleid werd. Door de klap van de diagnose was ik toen niet zelf in staat om daar het initiatief voor te nemen. Ik dacht vooral aan hoe ik die kanker uit mijn lichaam kon krijgen. De uitleg die ik op dat moment kreeg over oncofertiliteit, drong toen ook niet echt door, omdat er zoveel door mijn hoofd ging.”

Nieuwe combinatie van preservatietechnieken succesvol

“Om de slaagkansen te verhogen kiezen we er in ons fertiliteitscentrum soms voor om bepaalde preservatietechnieken te combineren. Wanneer de vruchtbaarheidsbewaring heel kort na de diagnose moet worden ingepland, vriezen we niet enkel eierstokweefsel in, maar ook de onrijpe eicellen die gewonnen worden uit de verwijderde eierstok. Die laten we uitrijpen via in-vitro maturatie (IVM) en de rijpe eicellen vriezen we daarna in. De techniek om onrijpe eicellen te recupereren uit restmateriaal na het verknippen van de eierstok in het laboratorium, is een veelbelovende procedure. Deze toepassing is complex en vereist de nodige expertise. Vandaar dat die slechts in enkele centra ter wereld wordt toegepast,” legt prof. De Vos uit.

Zwanger zonder invasieve eierstoktransplantatie

Toen Jasmien en haar vriend 3 jaar na haar diagnose en na overwinning van de kanker hun kinderwens wilden realiseren, stelde haar gynaecoloog vast dat haar lichaam op 26-jarige leeftijd al in menopauze was. “Op natuurlijke wijze zwanger worden via mijn overgebleven eierstok was dus geen optie. Begin 2018 zijn we dan met de fertiliteitsbehandeling begonnen. De in het labo uitgerijpte eicellen werden gedooid, kunstmatig bevrucht via het injecteren van één zaadcel in elke eicel (de ICSI-techniek of intracytoplasmatische sperma-injectie) en teruggeplaatst in de baarmoeder. We hadden ons psychologisch voorbereid op een proces van jaren, maar we hebben geluk gehad, want in maart was de zwangerschapstest positief. En vandaag kan ons geluk niet op, nu we ons kindje in onze armen kunnen nemen,” aldus Jasmien.

Er werden al meerdere baby’s geboren via in-vitro maturatie, maar dit is het eerste kindje ter wereld dat werd geboren na het uitrijpen van een eicel die bekomen werd uit een uit het lichaam verwijderde eierstok, gecombineerd met eicel invriezen en zonder eierstoktransplantatie. Het oncofetiliteitsteam van het Centrum voor Reproductieve Geneeskunde van het UZ Brussel zet daarmee opnieuw een nieuwe mijlpaal in de reproductieve geneeskunde. “Dankzij deze nieuwe techniek hoeft een ingevroren eierstok niet teruggeplaatst worden, waardoor de patiënt zich geen zorgen hoeft te maken dat er op die manier eventueel opnieuw kankercellen in het lichaam zouden terechtkomen via celmateriaal dat werd bewaard voor de kankerbehandeling. Deze toepassing is dus niet enkel hoopvol, maar ook veilig,’ besluit prof. De Vos.